DOKTORUN GERÇEĞE AYKIRI RAPOR DÜZENLEMESİ
Hekimler görev sırasında birçok resmi belge düzenlemektedirler. En çok düzenledikleri belgeler, reçete, ilaç ve malzeme kullanım raporu, sağlık kurulu raporu, iş görmezlik (istirahat) raporu ve sağlık durumunu bildirir rapordur.
Hekimlik mesleği açısından gerçeğe aykırı rapor düzenlenmesinin idari ve cezai sonuçları vardır.
01.02.1999 tarihinde yayımlanan Türk Tabipler Birliği Hekimlik Meslek Etiği Kurallarının 32 nci maddesinde “Rapor düzenleme” başlığı altında Hekimin nasıl rapor düzenleyeceği düzenlenmiştir.
Hekimlik Meslek Etiği Kurallarının 32. maddesinde de; “Hekim, bizzat muayene ve tedavi ettiği hastasına gerekli gördüğünde hastalıkla ilgili rapor verir. Bu raporda tıbbi gerekçelere bağlı olarak istirahat, tedavi şekli, diyet, çalışma koşulları gibi hasta için gerekli geçici ya da kalıcı bilgiler ve hekimin önerileri bulunur” hükümlerine yer verilmiştir.
Hekimlerimiz rapor düzenlerken bu meslek etik kurallarına uymakla yükümlüdürler. Dolayısıyla, hekim herhangi bir kişiye istirahat raporu verirken sınırlamalara tabidir. Hastanın arzusuna uyarak veya diğer sebeplerle ya da istediği gibi hareket edemez, özel bir maksatla veya hatır için rapor veremez.
Hekimin verdiği raporun ilmi ve fenni metotları tatbik suretiyle bizzat yaptığı muayene neticesinde edindiği vicdani ve fenni kanaate dayanması gerekmektedir. Bu konuda Sağlık Bakanlığı tarafından hazırlanan Yönergede; “yapılan muayene ve tetkikler sonucunda, tıbben istirahati lüzumlu görülenlere hekim tarafından rapor verileceği, raporun usule ve fenne uygun düzenlenmesi konusunda hekim tarafından gerekli hassasiyetin gösterileceği” belirtilmiş ve istenilmiştir.
Peki bir hekim/doktor yukarıda belirtilen kural ve sınırlandırmalara uymadan, gerçeğe aykırı rapor vermesi halinde hekimin sorumluluğu ne olacaktır?
Çok sık rastlanmasa da hekim tarafından gerçeğe aykırı rapor verme olayları ile karşılaşılmaktadır.
Böyle bir rapor düzenleyen hekim hakkında Sağlık Bakanlığı tarafından uygulanacak disiplin cezaları ve hekim kamuda çalışıyorsa uygulanacak diğer yaptırım ve cezalar dışında ayrıca 5237 sayılı Türk Ceza Kanununun 210/2. maddesinde cezai yaptırımlar uygulanacaktır.
Türk Ceza Kanunun 210/2 maddesi; “gerçeğe aykırı belge düzenleyen tabip, diş tabibi, eczacı, ebe, hemşire veya diğer sağlık mesleği mensubunun, üç aydan bir yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılacağı, düzenlenen belgenin kişiye haksız bir menfaat sağlaması ya da kamunun veya kişilerin zararına bir sonuç doğurucu nitelik taşıması halinde, resmi belgede sahtecilik hükümlerine göre cezaya hükmolunacağı” belirtilmiştir.
Doktor tarafından düzenlenen sahte raporun kullanılması ve kamunun zarara uğratılması (hastalık rapor ödemesi gibi) halinde ise resmi belgede sahtecilik suçu hükümlerine göre cezalandırma yapılacaktır.
Resmi belgede sahtecilik suçunu düzenleyen TCK madde 204:
(1) Bir resmi belgeyi sahte olarak düzenleyen, gerçek bir resmi belgeyi başkalarını aldatacak şekilde değiştiren veya sahte resmi belgeyi kullanan kişi, iki yıldan beş yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.
(2) Görevi gereği düzenlemeye yetkili olduğu resmi bir belgeyi sahte olarak düzenleyen, gerçek bir belgeyi başkalarını aldatacak şekilde değiştiren, gerçeğe aykırı olarak belge düzenleyen veya sahte resmi belgeyi kullanan kamu görevlisi üç yıldan sekiz yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.
(3) Resmi belgenin, kanun hükmü gereği sahteliği sabit oluncaya kadar geçerli olan belge niteliğinde olması halinde, verilecek ceza yarısı oranında artırılır.
Suça konu belge, o belgeyi düzenlemeye yetkili olan tabip, diş tabibi, eczacı, ebe, hemşire veya diğer sağlık mesleği mensubu olan kimseler tarafından düzenlenmektedir. Dolayısıyla belge gerçektir ancak içeriği yani fikri muhtevası itibariyle gerçeği yansıtmamaktadır. Burada söz konusu olan sahtecilik türü, fikri sahteciliktir.
Hekim tarafından düzenlenen belgeler hastalığının belgesi olmasının yanında hastanın hekim tarafından muayene edildiğinin de belgesidir. Bu nedenle, hasta görülmeden, hasta ile ilgili düzenlenen her türlü belge, sahte olarak kabul edilmektedir.
Türk Ceza Kanunu dışında, ”1219 sayılı Tababet ve Şuabatı Sanatlarının Tarzı İcrasına Dair Kanunun 73. maddesinde; ”Protokol defterlerinde tahrifat yapan ve mugayiri hakikat malumat derceylediği (gerçeğe uygun olmayan bilgi kaydetmek) sabit olan tabipler, diş tabipleri, dişçiler ve ebeler Türk Ceza Kanunu’nun belgede sahtecilik suçuna ilişkin hükümlerine göre cezalandırılır” şeklindedir.
Hekimler tarafından düzenlenen sahte/gerçeğe aykırı belgenin kamunun veya kişilerin zararına sonuç doğurucu nitelikte olması halinde suç resmi belgede sahtecilik olarak cezalandırılacaktır.
Yargıtay kararlarında hekimlerin düzenlediği belgelerin muayene etmeksizin düzenlenmesi belgede sahtecilik suçları kapsamında değerlendirilmiştir.
Örneğin bir kararında Yargıtay sanığı, muayene etmeksizin reçete düzenlenmesini veya alkolmetre cihazıyla ölçüm ve yönteme uygun bir muayene yapmadan, gönderilen kişinin “alkolsüz” olduğuna ilişkin yasal soruşturmaya dayanak oluşturacak adli rapor düzenlenmesini sahtecilik olarak değerlendirmiştir.
Hastaları şahsen muayene etmeksizin sadece telefon görüşmesine dayanarak bir sağlık raporu düzenlenmesi de gerçeğe aykırı kabul edilir.
Belgede sahtecilik suçunun oluşması için suçun kasten yani bilerek ve isteyerek işlenmesi gerekir. Hekimin teşhis ve kanaatindeki hata sonucu veya kandırılarak düzenlediği gerçeğe uygun olmayan belgeler nedeniyle suç oluşmayacaktır. Bu sahte raporun ortaya çıkması durumunda sahte belge ve yalan beyanlarıyla hekimi kandıran kişi cezalandırılacaktır. Ayrıca resmi belge düzenleyen kamu görevlisine yalan beyanda bulunmaktan dolayı TCK madde 206’ncı maddesinden de cezalandırılacaktır.
Evrakta sahtecilik suçu 1219 sayılı kanunun 28. Maddesi gereği hekimlik mesleğinin icrasına engeldir. Evrakta sahtecilik suçundan cezası kesinleşen bir hekimin mesleğini icra etmesi mümkün değildir. Bu nedenle hekimin mesleğini sürdürebilmesi için bu suçtan ceza almaması gerekmektedir.
Av. İbrahim Güllü
Bir yanıt bırakın