ABONELİK SÖZLEŞMELERİ, ZORUNLU UNSURLARI ve FESHİ
Günümüzde geniş bir uygulama alanına sahip olan abonelik sözleşmeleri, TKHK 52. maddesi ve Abonelik Sözleşmeleri Yönetmeliğinin 4.maddesinde tanımlandığı üzere; “Tüketicinin belirli bir mal veya hizmeti sürekli veya düzenli aralıklarla edinmesini sağlayan sözleşmeyi” ifade etmektedir.
Uygulamada sıkça karşılaştığımız bu sözleşme türünün bir tarafını tüketici diğer tarafını ise satıcı veya sağlayıcı oluşturmaktadır. Satıcı/sağlayıcı tarafa nispeten daha zayıf konumda bulunan tüketicinin korunması gerekmektedir. Bu amaçla TKHK m. 52 ve m. 84’e dayanılarak Abonelik Sözleşmeleri Yönetmeliği de çıkarılmıştır.
Abonelik sözleşmesi yazılı veya mesafeli şekilde kurulabilen bir sözleşme türüdür. Sözleşmenin bir örneğinin kâğıt üzerinde veya kalıcı veri saklayıcısı ile tüketiciye verilmesi zorunludur. Yönetmelikte de açıkça belirtildiği üzere, abonelik sözleşmeleri; en az on iki punto büyüklüğünde, anlaşılabilir bir dilde, açık, sade ve okunabilir bir şekilde düzenlenmelidir. Sürekli ve tam iki tarafa borç yükleyen bir sözleşme türüdür. Zira satıcı/sağlayıcı, bir mal veya hizmeti yerine getirirken tüketici ise karşılığında bir bedel ödemektedir. İnternet, elektrik, telefon, dergi, gazete, dijital platform üyelikleri vb. üyelikler abonelik sözleşmelerine örnek olarak gösterilebilir.
Abonelik Sözleşmelerinin zorunlu unsurları; TKHK 52. maddesinin 7. fıkrası ve bu kanuna dayanak olarak düzenlenen Abonelik Sözleşmeleri Yönetmeliğinin 6. maddesinde düzenlenmiş olup bu unsurların eksikliği halinde sözleşme tamamen geçersiz hale gelmemekle birlikte, sözleşmedeki eksikliğin sözleşmeyi düzenleyen tarafından ilave bedel talep edilmeksizin giderilmesi gerekir. Aksi takdirde tüketici abonelik sözleşmesini fesih hakkını kullanabilecektir.
Ayrıca belirtmemizde fayda olacaktır ki, abonelik sözleşmelerinin zorunlu şekil şartlarına uyulmaması ve bir nüshasının tüketiciye verilmemesi hallerinde, satıcı ve sağlayıcılara 6502 sayılı (TKHK) yasanın 77. maddesi gereği her işlem ya da sözleşme için idari para cezası da uygulanabilecektir.
Abonelik sözleşmelerinin feshi, sözleşmenin belirsiz ve belirli süreli olması noktasında farklılık göstermektedir. Şayet sözleşme belirsiz süreli şekilde kurulmuş ise, tüketici, dürüstlük kuralları ve hakkın kötüye kullanılmaması çerçevesinde, hiçbir şart göstermeksizin ve cezai şart ödemeksizin sözleşmeyi fesih hakkını kullanabilir. Fesih bildiriminin satıcı/sağlayıcıya yöneltilmesi yeterlidir. Bu bildirim kağıt üzerinden ya da kalıcı veri saklayıcısı üzerinden yapılmalıdır.
Belirli süreli abonelik sözleşmelerinin feshi ise sözleşme süresinin 1 yıl ve daha uzun veya 1 yıldan az süreli olması noktasında ayrılmaktadır. Süresi 1 yıl ve daha uzun olan belirli süreli abonelik sözleşmelerini, abone yine dürüstlük kuralları ve hakkın kötüye kullanılmaması çerçevesinde hiçbir gerekçe göstermeden ve cezai şart ödemeden feshedebilecektir.
Süresi bir yıldan az olan belirli süreli abonelik sözleşmelerinde ise ancak satıcı veya sağlayıcı tarafından sözleşme koşullarında değişiklik yapılması halinde veya tüketicinin hizmetten yararlanmasına engel olabilecek geçerli bir sebebin varlığı halinde tüketici sözleşmeyi feshedebilir.
Bilindiği üzere, taahhütlü aboneliklerde tüketicilerin sıklıkla karşılaştıkları problem, taahhüt edilen tarihten önce sözleşmeyi feshetmek istediklerinde satıcı/sağlayıcı tarafından talep edilen cayma bedelidir. Satıcı/sağlayıcıya nispeten daha zayıf konumda bulunan tüketicinin mağduriyetini giderebilmek adına bu hususta yasal sınırlar getirilmiştir. Bu sınırlamalardan ilki; satıcı veya sağlayıcı, tüketiciden en fazla, taahhütlü abonelik sebebiyle sözleşme konusu mal veya hizmetin taahhütsüz aboneliklerindeki fiyatından yapılan indirimlerin sözleşmenin sona erdirildiği döneme kadar ki toplamı kadar ücret talep edebilecektir. İkincisi ise, taahhüt süresi kapsamında henüz ödenmemiş toplam bedelin, bu meblağdan düşük olması halinde (birinci sınır) tüketici lehine olan düşük bedel talep edilebilecektir.
Taahhütlü aboneliğin süresinden önce feshinde tüketiciyi korumaya yönelik bir diğer önemli düzenleme ise, tüketicinin yerleşim yerinin değişmesi ve taahhüt konusu hizmetin tüketiciye yeni yerleşim yerinde aynı nitelikte sunulmasının fiilen imkansız olması durumunda, tüketici yukarıda belirttiğimiz tutarları veya herhangi bir bedeli ödemeksizin taahhütlü aboneliğini feshedebilmesidir. Bu durum fiber internet abonelikleri sözleşmelerinde sıklıkla karşımıza çıkmaktadır. Fiber internet abonesi olan tüketicinin yerleşim yerini değiştirmesi halinde yeni yerleşim yerinde aynı nitelikte internet hizmeti alabilmesine imkan yok ise, yasa gereği tüketici bu sözleşme ile bağlı tutulamayacak ve herhangi bir bedel ödemeksizin sözleşmeyi feshedebilecektir.
Abonelik sözleşmeleri E-devlet internet sitesi üzerinden de iptal edilebilmektedir. Aboneler, e-devlet sistemine giriş yapıp “abonelik feshi başvurusu” seçeneğini seçmelerinin akabinde elektrik, su, doğalgaz gibi abonelik sözleşmelerini iptal edebileceklerdir.
Av. Buse DURAN
TÜKONFED Hukuk Kom. Üyesi
Bir yanıt bırakın